سقف پیش تنیده یکی از مواردی است که در ساخت‌وساز خانه‌ها و ساختمان‌های دارای دهانه‌های بلند، به کار می‌رود. درواقع یکی از بهترین روش‌هایی که برای بزرگ‌ترکردن دهانه سقف استفاده می‌شود، پیش تنیده‌کردن دال بتنی است. اما به دلیل این که این روش در ایران رونق چندانی ندارد، ممکن است که بسیاری از افراد با روش اجرا و نکاتی که باید قبل از اجرای آن بدانند، آشنایی کافی نداشته باشند. اگر شما هم جزو این دسته از افراد هستید به مطالعه این متن ادامه دهید، چون کاملا مناسب شماست. در این مقاله تخصصی به بررسی سقف‌های پیش تنیده می‌پردازیم و از تعریف این سقف‌ها تا نحوه اجرای آن و همچنین مزیت‌ها و معایب آن و بسیاری مطالب دیگر با شما صحبت می‌کنیم.
سقف بتنی پیش تنیده چیست؟
جدول محتوای مقاله
بتن پیش تنیده اولین بار در قرن 19 میلادی مورد توجه قرار گرفت. امروزه از این بتن در جا‌های مختلف استفاده می‌شود. در واقع در بتن پیش تنیده، از قبل تمام تنش‌های لازم مثل بار گذاشتن مواد داخلی و همچنین مواد و نتش‌های خارجی مثل آرماتوربندی، انجام می‌شود. در هنگام آرماتوربندی از سیم‌ها و کابل‌هایی استفاده می‌شود که مقاومت را در بتن افزایش می‌دهند. به‌علاوه، کابل‌های بهکاررفته انعطاف بالایی نیز در ساختار بتنی ایجاد می‌کنند. این ویژگی سبب به کارگیری آن و مناسب‌بودن برای دهانه‌های بلند‌تر و بازتر می‌شود. جنس کابل‌ها در سقف پیش تنیده از فولاد بسیار مقاوم است. در ساخت سقف‌های دیگر میلگرد‌ها در جا‌هایی نصب می‌شوند که به کشش بتن در برابر فشار کمک کند. در سقف‌های پیش تنیده نیز همین‌گونه است. درواقع ضعف بتن را با این میلگرد‌های فولادی جبران می‌کنند.
کاربردهای سقف پیش تنیده چیست؟
در این بخش کاربردهای اصلی این سقف‌ها را برای شما بیان می‌کنیم. از جمله این کاربرد‌ها می‌توان به مواردی همچون؛ پل‌ها، سازه‌های کابلی که معلق هستند، سازه‌های صنعتی، هتل‌ها و مراکز رفاهی، اماکن تجاری، ساختمان‌های بسیار بزرگ، پارکینگ‌های دارای طبقات متعدد، سینما‌ها و مکان‌های نمایشی و سازه‌های از این دست، اشاره کرد.
مزایای سقف پیش‌تنید، پس‌کشیده و پیش‌کشیده
سقف پیش تنیده در قیاس با بتن مسلح مزیت‌های بیشتری را دارد. این مزیت‌ها را در ادامه می‌آوریم:
- مقاومت بالاتری در برابر نیروی برشی دارند.
- با داشتن عمق مساوی نسبت به بتن‌های مسلح، استحکام و مقاومت بالاتری در زیر فشار بار از خود نشان می‌دهد.
- به دلیل داشتن خاصیت پیش تنیدگی مقاومت بیشتری نیز در مقابر فشار‌های ضربه‌دار نشان می‌دهد.
- با بارگذاری‌های پی در پی و مکرر مثل بتن مسلح مقاومت و استحکام خود را از دست نمی‌دهد.
- به خاطر نبودن تیر‌ها، کم‌تر شدن ضخامت دال، پایین آمدن ارتفاع ساختمان و اندازه کوچک‌تر اجزای این سقف، وزن کاملا مناسبی در مقابل سقف بتنی مسلح دارد.
- بر اساس مزیت‌های گفته‌شده از سقف پیش تنیده، هزینه‌ها کاهش پیدا کرده و سرعت ساخت‌وساز تا حد زیادی بالا می‌رود.
- در بتن پیش تنیده همه اجزای سقف در برابر فشار مقاومت کرده و در این کار نقش دارند. درحالی‌که در بتن مسلح این‌طور نبوده و بخش‌هایی از سقف دچار ترک و شکستگی می‌شود.
- به خاطر طول دهانه سقف پیش تنیده، فضای کفی سقف بیشتر شده و این به افزایش امکانات و آپشن‌های پارکینگ ساختمان نیز کمک می‌کند.
- به خاطر خاصیت ترک ناپذیری فولاد، در آن خوردگی و ترک ایجاد نمی‌شود. پس سقف به‌راحتی دچار آسیب نمی‌شود.
- به دلیل عدم وجود اجزای اضافه در این نوع سقف، می‌توان گفت که بار‌های مرده نیز خنثی هستند. بنابراین فشار روی سقف به شدت کاهش می‌یابد.
مراحل اجرای سقف پیش تنیده چیست؟
اجرای این سقف‌ها نسبت به نوع آن‌ها ممکن است متفاوت باشد. برای مثال ممکن است در ساخت سقف از بتن پیش تنیده پیش کشیده یا پس کشیده استفاده شود. بتن پیش تنیده پس کشیده نیز خود به دو صورت آزاد و چسبیده انجام می‌شود. اگر سقف از نوع پیش کشیده باشد، اولین کاری که باید انجام شود تشخیص محل مناسب قرارگرفتن کابل‌ها است. سپس با ریختن بتن و ایجاد چسبندگی در آن به وسیله گروت، کار به اتمام می‌رسد. در بتن پس کشیده چسبیده کابل‌ها در یک غلاف کاملا به بتن می‌چسبند. درحالی‌که در بتن آزاد کابل‌ها آزاد هستند و تنها انتهای آن‌ها به بتن می‌چسبد. ضمن این که در سقف پیش تنیده پس کشیده و روش آزاد، نیازی به استفاده از غلاف نیست. مگر این که کابل‌ها بدون روکش باشند.
سقف بتنی پیش‌تنیده پیش‌کشیده
در این روش ابتدا محل قرارگیری کابل‌های فولادی را تعیین می‌کنند و آن‌ها را در آن‌جا نصب می‌کنند. سپس قسمت‌های اضافی میلگرد‌ها را می‌برند و آن ها را در محل مناسب از پیش تعیین‌شده می‌بندند. بعد از همه این‌ها نوبت بتن‌ریزی می‌رسد. در این مرحله بتن را به صورت متراکم اضافه می‌کنند. سپس به وسیله دستگاه ویبراتور آن‌را هم می‌زنند. این کار سبب افزایش مقاومت بتن در برابر ترک‌خوردگی و همچنین فشار‌های ضربه‌ای می‌شود. نکته ای که باید بدانید این است که از این روش نسبت به سقف بتنی پیش تنیده پس کشیده، خیلی کم‌تر استفاده می‌کنند.
سقف بتنی پیش‌تنیده پس‌کشیده
این نوع سقف نیز به دو روش انجام می‌گیرد. روش چسبیده و روش آزاد. در ادامه با هر دوی این روش‌ها آشنا خواهید شد.
روش چسبیده
در روش چسبیده اول کابل‌های فولادی را در میان یک غلاف قرار می‌دهند و بعد شروع به بتن‌ریزی می‌کنند. این کار را تا آن‌جا ادامه می‌دهند که مقاومت بتن در مقابل فشار به سطح 70 درصد برسد. بعد از رسیدن به این سطح، کابل‌ها را از میان بتن و غلاف دور آن‌ها بیرون می‌آورند. در میان غلاف مقداری گروت می‌ریزند. این کار سبب می‌شود که مقدار چسبندگی در سقف بتنی پیش تنیده پس کشیده به حد کافی خود برسد. روی جداره‌های غلاف عاج‌ها و بر‌آمدگی‌هایی وجود دارد که در نتیجه آن درگیری بین بتن و غلافی که دور آن است، بیشتر می‌شود. این روش نسبت به روش سقف پیش تنیده پس کشیده کاربرد بیشتری داشته و در سقف‌های با دهانه بزرگ کاربرد دارد.
روش آزاد
در این روش کابل‌ها در طول خود از بتن جدا هستند. اما از انتها مهار شده و به بتن قفل می‌شوند. درصورتی‌که کابل‌های بهکاررفته دارای روکش باشند، احتیاجی به وجود غلاف نیست. ولی اگر کابل روکش نداشته باشند دور آن‌ها یک غلاف کار گذاشته و داخل آن را با گریس پر می‌کنند. این کار از خوردگی و پوسیدگی کابل‌ها با گذشت زمان پیش‌گیری می‌کند. روش آزاد در مقایسه با روش بتن چسبیده یک مزیت آشکار دارد. این مزیت، امکان درآوردن و تعویض کابل‌های آسیب‌دیده، پس از گذشت مدت زمان طولانی است.
الزامات سیستم سقف پیش‌تنیده و پس کشیده
در ابتدا باید به این مورد توجه داشته باشید که اجرای سقف پیش تنیده نیازمند افراد متخصص و خبره است. پس برای سهولت در انجام کار و اجرای صحیح و کارگذاری آن باید با شرکت‌های معتبر و با سابقه همکاری نمایید.نکته دیگر این است که باید در خرید کابل‌ها دقت زیادی به خرج دهید. چرا که کابل‌ها بسیار حساس بوده و نقش اصلی را در ایجاد کشش و مقاومت سقف بتنی ایفا می‌کنند. استفاده از کابل‌های شل و ارزان قیمت باعث وادادن آن‌ها تحت فشار‌های مختلف و نداشتن خاصیت کششی در سقف می‌شود. از بهترین برند‌هایی که به شما پیشنهاد می‌شوند، می‌توان این موارد را نام برد؛ گلوبال چین، تکسا اسپانیا، خوانسار ایران، عاپریچلا پرتغال، dwk آلمان.
حتما قبل از بستن قرارداد از پیمان‌کار درخواست مدرک معتبر نمایید و ابعاد و وزن مواد را کنترل کنید. همینطور شما می‌بایست چند مورد نمونه کار از پیمان‌کار بخواهید. پس از آن در مورد میزان کشش و مقاومت و وادادگی در سقف‌های نمونه دقت کرده و بررسی‌های لازم را انجام دهید. در هنگام حمل و همچنین نگه‌داری کابل‌ها باید مراقبت‌های کافی را از آن‌ها داشته باشید. این کار اهمیت بسیاری دارد. زیرا در صورت عدم توجه به این نکته ممکن است کابل‌ها دچار زنگ‌زدگی، پوسیدگی و یا آسیب‌های دیگر شوند.
بنابراین دقت کنید که مکانی که کابل‌ها در آن نگه‌داری می‌شوند رطوبت نداشته باشد تا از زنگ‌زدی کابل جلوگیری شود. نگه‌داشتن در محیط خاکی نیز ممکن است منجر به زنگ‌زدگی آن‌ها شود. در هنگام حمل نیز باید مراقب باشید که کابل‌ها به اجسام دور و بر و دیوار‌ها برخورد نکنند. چون این می‌تواند سبب زدگی و تراشیده‌شدن کابل شود که مقاومت و قدرت کشش در آن را پس از اجرای سقف، کاهش داده و کیفیت سقف بتنی پیش تنیده را پایین می‌آورد. در زمان خرید کابل‌ها باید به میزان مقاومت و دوام آن‌ها توجه کنید. زیرا با گذشت زمان مقاومت و نیروی کششی این کابل‌ها افت می‌کند. البته مدت این فرایند بستگی و نوع و کیفیت کابل‌های خریداری شده دارد.