بازشو در سقف به فضاهایی اطلاق می‌شود که به منظور دسترسی به فضای بالای سقف، نورپردازی طبیعی، تهویه، یا اهداف زیبایی‌شناختی در سقف ساختمان‌ها ایجاد می‌شوند. این بازشوها می‌توانند به شکل‌های مختلفی طراحی شوند و ویژگی‌های متفاوتی داشته باشند بسته به نیاز و کاربرد مورد نظر. در ادامه به چند نمونه از این بازشوها اشاره می‌کنیم:
1.پنجره‌های سقفی (اسکای‌لایت)
2.دریچه‌های دسترسی
3.لوکارن‌ها (Dormer Windows)
4.هاچ‌های سقفی (Roof Hatches)
5.سقف های متحرک شیشه‌ای
6.بازشو ها از نظر آیین نامه ای
1.پنجره‌های سقفی (اسکای‌لایت):
این بازشوها برای ایجاد روشنایی طبیعی در فضای داخلی ساختمان و بهبود کیفیت نورپردازی استفاده می‌شوند. پنجره‌های سقفی می‌توانند ثابت یا قابل بازشدن باشند تا امکان تهویه طبیعی نیز فراهم شود.
2.دریچه‌های دسترسی:
این بازشوها برای دسترسی به تاسیسات مخفی در فضای بالای سقف مانند لوله‌کشی، سیم‌کشی، و سیستم‌های تهویه مطبوع طراحی می‌شوند. دریچه‌های دسترسی معمولاً با درب‌هایی تعبیه می‌شوند که قابل باز و بسته شدن هستند.
3.لوکارن‌ها (Dormer Windows):
لوکارن‌ها بازشوهایی هستند که بر روی سقف‌های شیب‌دار نصب می‌شوند و هم نور طبیعی را به داخل می‌آورند و هم فضای قابل استفاده بیشتری ایجاد می‌کنند. این بازشوها می‌توانند به شکل‌های مختلفی طراحی شوند و به نمای خارجی ساختمان جلوه خاصی بدهند.
4.هاچ‌های سقفی (RoofHatches):
هاچ‌های سقفی برای دسترسی به بام ساختمان‌ها از داخل مورد استفاده قرار می‌گیرند. این بازشوها به خصوص در ساختمان‌های تجاری و صنعتی که نیاز به دسترسی منظم به بام برای نگهداری و تعمیرات دارند، کاربرد دارند.
5.سقف های متحرک شیشه‌ای:
یکی از نوآوری‌های مدرن در طراحی ساختمان است که امکان باز و بسته شدن سقف را برای بهره‌برداری بهتر از نور طبیعی و تهویه هوا فراهم می‌کند. این نوع سقف‌ها بیشتر در فضاهایی مانند رستوران‌ها، کافه‌ها، منازل مسکونی و پاتیوها به کار برده می‌شوند تا فضای داخلی را به فضای باز تبدیل کنند و امکان لذت بردن از هوای آزاد را در شرایط آب و هوایی مختلف فراهم آورند.
ویژگی‌های سقف متحرک شیشه‌ای:
نورپردازی طبیعی: اجازه می‌دهد نور طبیعی به راحتی وارد فضا شود و باعث صرفه‌جویی در مصرف انرژی می‌شود.
تهویه طبیعی: با باز کردن سقف، هوای تازه وارد می‌شود و امکان تهویه مناسب بدون استفاده از سیستم‌های مکانیکی فراهم می‌شود.
بهبود زیبایی‌شناختی: سقف‌های متحرک شیشه‌ای ظاهری مدرن و لوکس به فضا می‌بخشند و می‌توانند جلوه‌ای خاص به طراحی کلی ساختمان اضافه کنند.
انعطاف‌پذیری: مناسب برای استفاده در فصول مختلف، از جمله در روزهای گرم برای ایجاد سایه و در روزهای خنک برای گرم نگه داشتن فضای داخلی
نکات فنی و طراحی:
مقاومت در برابر شرایط آب و هوایی:باید از مواد مقاوم در برابر UV و شیشه‌های دوجداره برای بهبود عایق‌بندی حرارتی استفاده شود.
سیستم‌های باز و بسته شدن: ممکن است از مکانیزم‌های دستی یا اتوماتیک برای باز و بسته کردن سقف استفاده شود، که باید کاربردی و کم نگهداری باشند.
امنیت و ایمنی: طراحی باید اطمینان حاصل کند که در شرایط اضطراری یا در صورت قطع برق، راه‌های ایمن برای باز کردن یا بستن سقف وجود داشته باشد.
6.بازشو ها از نظر آیین نامه ای:
مطابق آنچه در نشریه 543 آمده است حدنساب هایی برای طراحی و اجرای بازشو ها مدنظر است که در زیر به آنها اشاره
3-6-1 ایجاد بازشو در سقف
در صورتی که عرض سوراخ از فاصله بین دو تیرچه مجاور کوچکتر باشد کافی است که پیش از بتن‌ریزی دال بالایی ،در محل سوراخ جعبه چوبی قرار داده و دور آن بتن ریخته شود و پس از گرفتن بتن قالب را خارج نمایند.
چنانچه عرض سوراخ از فاصله بین دو تیرچه بیشتر باشد ،(مطابق شكل 3-19)تیرچه‌های مجاور آن را به صورت مضاعف اجرا کرده و لبه‌های بازشو را به وسیله تیرچه‌های کوتاه‌تر و آرماتور تقویتی می‌پوشانند.
(شکل 3_19) نحوه اجرای بازشوی کوچک در سقف تیرچه بلوک
سرانجام در صورتي كه مقطع مركب تيرچه هاي مضاعف براي تحمل بارگذاري مربوط ضعيف باشد، به وسيله تيرهاي كمكي كه به تيرهاي اصلي تكيه داشته باشند، محل بازشو مطابق (شكل 20-3 ) تعبيه ميگردد.
